Trinia e Shenjte
postuar me 07 qershor 2023 ne "Triniteti, Katekizmi & Doktrina"
Sipas Katekizmit Kishes Katolike, i vetmi mekat i pafalshem eshte blasfemia ndaj Trinise Shenjte.
Si "funksionon" Trinia e Shenjte?
Si funksionon Triniteti ne nje Zot monoteist, pra, tre ne nje Zot te vetem? Duhet pranojme qe mendja jone e ka te veshtire dhe te pamundur te kuptoje kete koncept. Une po perpiqem te jap disa shembuj.
Shembull 1: Nje krahasim disi i kuptueshem qe mund ti behet Zotit ne aspektin triun, eshte "Koha". Koha eshte trinitet ne esencen e saj; koha eshte e shkuar, e tashme, dhe e ardhme, dhe eshte e gjitha njekohesisht. Asnjera nga keto segmente nuk eshte njesoj si tjetra. Ne kete shkrim, cdo fjale eshte ne te ardhmen derisa lexohet, ne te shkuaren pasi lexohet, dhe ne te tashmen duke u lexuar, por si teresi eshte ne te tashmen; une jam duke shkruar tani - ne te tashmen, per ty qe po lexon eshte ne te ardhmen dhe behet njekohesisht ne te shkuaren, secila fjale.
Shembull 2: Shiriti i kasetes video, qe gjate gjithe filmimit - fillimi i videos, fragmenti aktual dhe fundi, luhen njekohesisht se i perkasin te njetit shirit dhe secila pjese eshte shirit ne vetvete.
Shembull 3: Kujto pak: kohe, hapesire, materie, tre fenomene te ndryshme nga njera tjera; koha nuk eshte hapesire as hapesira nuk eshte materie as materia nuk eshte kohe. Jane tre fenomene te ndryshme por qe bashk-egizstojne dhe smund te egzistojne te ndara: nese kemi vetem kohen dhe hapesiren, cfare kemi aty? Nese kemi vetem kohen dhe materien, ku i kemi keto? Nese kemi vetem hapesiren dhe materien, kur e kemi?
A eshte Trinia Shenjte ne Bibel?
Ne librin e pare, rreshtin e pare, kemi fjalen e trete, "Hyji", qe perkthehet nga hebraishtja "Elohim". Ne hebraisht "Elohim", eshte shumesi i formes mashkullore "Eloi", qe perkthehet "Zot", por ne kete kontekst perdoret ne veten e trete. Me vone Zoti thote edhe "Le ta bejme njeriun ne shembelltyren tone". Pra, tone, shumes.
Kur Moisiu pyet Zotin kush duhet te thote se e ka derguar te izraelitet, Zoti i thote se emri i Tij eshte "UNE JAM" (ne hebraisht, ne kuptimin "i mjaftueshem"). Me vone, edhe Jezusi thote "Para se Abrahami te ishte, UNE JAM". Dhe Shpirti Shenjt gjithashtu nuk eshte nje esence, por nje vehte, ne te drejten e Tij. Sipas shkrimeve, Shpirti i Shenje ka vullnet. Eshte Ai, qe do vije te frymezoje kishen.
Megjithate, shpesh neper biseda me miq (sidomos miqte e mi musliman), por edhe ne biseda te ndryshme teologjike madje edhe ne ne TV ne forume te ndryshme, Trinia e Shenjte (sidomos Shpirti i Shenjte) gjen kundershtrime te ndryshme dhe te forta. Disa nuk e pranojne si koncept, disa nuk e pranojne si Zot, madje disa shkojne deri aty sa pervecse Biri nuk eshte Zot, thone Shpirti i Shenjt nuk permendet fare ne Bibel, ose permendet por ai eshte Muhamedi (?).
Por si qendron e verteta mes Shpirtit Shenjt dhe Bibles, dhe Trinise Shenjte ne teresi? Pikerisht, kete pergjigje do mundohem ta jap tani duke cituar disa vargje Biblike qe flasin per Zotin si Trini Shenjte, i gjindshem dhe i pranishem ne cdo kohe (ne Beselidhje te Vjeter dhe te re).
Letra e Dyte drejtuar Korintasve, 13:13
Hiri i Zotit tonë Jezu Krishtit (Biri), dashuria e Hyjit (Ati) dhe bashkësia me Shpirtin Shenjt (Shpirti), qoftë me ju të gjithë.
Mateu, 28:18-20
Jezusi u afrua e u tha: "Më është dhënë çdo pushtet në qiell e në tokë. Prandaj, shkoni e bëjini nxënës të mi të gjithë popujt! Pagëzoni në Emër të Atit e të Birit e të Shpirtit Shenjt! Mësojini të zbatojnë gjithçka ju kam urdhëruar! Dhe, ja, unë jam me ju gjithmonë; deri në të sosur të botës!"
Mateu, 3:16-17
Menjëherë pas pagëzimit Jezusi doli nga uji. Dhe, ja! Iu hapën qiejt dhe e pa Shpirtin (Shpirti) e Hyjit (Ati) duke zbritur porsi pëllumb e duke ardhur mbi të. Dhe, ja, një zë që vinte nga qielli, tha: ?Ky është Biri im i dashur, të cilin e kam për zemër!?
Isaia, 18:16-17
Afrohuni tek unë e dëgjoni: Unë askurrë, që në fillim, nuk fola fshehtazi, që moti, para se të ndodhë, isha aty: e tani Zoti Hyj (Ati) më dërgoi me Shpirtin e Vet (Shpirti)! Kështu thotë Zoti, Shpërblyesi yt, Shenjti i Izraelit: Unë jam Zoti, Hyji yt, që të mësoj për të mirën tënde, të drejtoj të shkosh udhës që ecën.
Isaia, 61:1
Shpirti i Zotit Hyj (Shpirti) është mbi mua, sepse Zoti (ati) më shuguroi, më dërgoi t`u sjell të përvujturve lajme të gëzueshme, t`i shëroj ata që kanë zemrën e plasur, t`u shpall skllevërve lirinë, të burgosurve, çlirimin.
Dhe se fundi vargu me i bukur...
Gjoni 14:16-17
Edhe unë (Biri ne forme njerezore) do t`i lutem Atit (Ati) dhe Ai do t`ju japë një Mbrojtës tjetër, që të jetë me ju përgjithmonë: Shpirtin e së Vërtetës (Shpirtin), që bota s`mund ta marrë, sepse nuk e sheh as nuk e njeh. Ju e njihni sepse Ai banon me ju e është në ju.
Si "funksionon" Trinia e Shenjte?
Si funksionon Triniteti ne nje Zot monoteist, pra, tre ne nje Zot te vetem? Duhet pranojme qe mendja jone e ka te veshtire dhe te pamundur te kuptoje kete koncept. Une po perpiqem te jap disa shembuj.
Shembull 1: Nje krahasim disi i kuptueshem qe mund ti behet Zotit ne aspektin triun, eshte "Koha". Koha eshte trinitet ne esencen e saj; koha eshte e shkuar, e tashme, dhe e ardhme, dhe eshte e gjitha njekohesisht. Asnjera nga keto segmente nuk eshte njesoj si tjetra. Ne kete shkrim, cdo fjale eshte ne te ardhmen derisa lexohet, ne te shkuaren pasi lexohet, dhe ne te tashmen duke u lexuar, por si teresi eshte ne te tashmen; une jam duke shkruar tani - ne te tashmen, per ty qe po lexon eshte ne te ardhmen dhe behet njekohesisht ne te shkuaren, secila fjale.
Shembull 2: Shiriti i kasetes video, qe gjate gjithe filmimit - fillimi i videos, fragmenti aktual dhe fundi, luhen njekohesisht se i perkasin te njetit shirit dhe secila pjese eshte shirit ne vetvete.
Shembull 3: Kujto pak: kohe, hapesire, materie, tre fenomene te ndryshme nga njera tjera; koha nuk eshte hapesire as hapesira nuk eshte materie as materia nuk eshte kohe. Jane tre fenomene te ndryshme por qe bashk-egizstojne dhe smund te egzistojne te ndara: nese kemi vetem kohen dhe hapesiren, cfare kemi aty? Nese kemi vetem kohen dhe materien, ku i kemi keto? Nese kemi vetem hapesiren dhe materien, kur e kemi?
A eshte Trinia Shenjte ne Bibel?
Ne librin e pare, rreshtin e pare, kemi fjalen e trete, "Hyji", qe perkthehet nga hebraishtja "Elohim". Ne hebraisht "Elohim", eshte shumesi i formes mashkullore "Eloi", qe perkthehet "Zot", por ne kete kontekst perdoret ne veten e trete. Me vone Zoti thote edhe "Le ta bejme njeriun ne shembelltyren tone". Pra, tone, shumes.
Kur Moisiu pyet Zotin kush duhet te thote se e ka derguar te izraelitet, Zoti i thote se emri i Tij eshte "UNE JAM" (ne hebraisht, ne kuptimin "i mjaftueshem"). Me vone, edhe Jezusi thote "Para se Abrahami te ishte, UNE JAM". Dhe Shpirti Shenjt gjithashtu nuk eshte nje esence, por nje vehte, ne te drejten e Tij. Sipas shkrimeve, Shpirti i Shenje ka vullnet. Eshte Ai, qe do vije te frymezoje kishen.
Megjithate, shpesh neper biseda me miq (sidomos miqte e mi musliman), por edhe ne biseda te ndryshme teologjike madje edhe ne ne TV ne forume te ndryshme, Trinia e Shenjte (sidomos Shpirti i Shenjte) gjen kundershtrime te ndryshme dhe te forta. Disa nuk e pranojne si koncept, disa nuk e pranojne si Zot, madje disa shkojne deri aty sa pervecse Biri nuk eshte Zot, thone Shpirti i Shenjt nuk permendet fare ne Bibel, ose permendet por ai eshte Muhamedi (?).
Por si qendron e verteta mes Shpirtit Shenjt dhe Bibles, dhe Trinise Shenjte ne teresi? Pikerisht, kete pergjigje do mundohem ta jap tani duke cituar disa vargje Biblike qe flasin per Zotin si Trini Shenjte, i gjindshem dhe i pranishem ne cdo kohe (ne Beselidhje te Vjeter dhe te re).
Letra e Dyte drejtuar Korintasve, 13:13
Hiri i Zotit tonë Jezu Krishtit (Biri), dashuria e Hyjit (Ati) dhe bashkësia me Shpirtin Shenjt (Shpirti), qoftë me ju të gjithë.
Mateu, 28:18-20
Jezusi u afrua e u tha: "Më është dhënë çdo pushtet në qiell e në tokë. Prandaj, shkoni e bëjini nxënës të mi të gjithë popujt! Pagëzoni në Emër të Atit e të Birit e të Shpirtit Shenjt! Mësojini të zbatojnë gjithçka ju kam urdhëruar! Dhe, ja, unë jam me ju gjithmonë; deri në të sosur të botës!"
Mateu, 3:16-17
Menjëherë pas pagëzimit Jezusi doli nga uji. Dhe, ja! Iu hapën qiejt dhe e pa Shpirtin (Shpirti) e Hyjit (Ati) duke zbritur porsi pëllumb e duke ardhur mbi të. Dhe, ja, një zë që vinte nga qielli, tha: ?Ky është Biri im i dashur, të cilin e kam për zemër!?
Isaia, 18:16-17
Afrohuni tek unë e dëgjoni: Unë askurrë, që në fillim, nuk fola fshehtazi, që moti, para se të ndodhë, isha aty: e tani Zoti Hyj (Ati) më dërgoi me Shpirtin e Vet (Shpirti)! Kështu thotë Zoti, Shpërblyesi yt, Shenjti i Izraelit: Unë jam Zoti, Hyji yt, që të mësoj për të mirën tënde, të drejtoj të shkosh udhës që ecën.
Isaia, 61:1
Shpirti i Zotit Hyj (Shpirti) është mbi mua, sepse Zoti (ati) më shuguroi, më dërgoi t`u sjell të përvujturve lajme të gëzueshme, t`i shëroj ata që kanë zemrën e plasur, t`u shpall skllevërve lirinë, të burgosurve, çlirimin.
Dhe se fundi vargu me i bukur...
Gjoni 14:16-17
Edhe unë (Biri ne forme njerezore) do t`i lutem Atit (Ati) dhe Ai do t`ju japë një Mbrojtës tjetër, që të jetë me ju përgjithmonë: Shpirtin e së Vërtetës (Shpirtin), që bota s`mund ta marrë, sepse nuk e sheh as nuk e njeh. Ju e njihni sepse Ai banon me ju e është në ju.