Krishterimi eshte nje nga fete me te medha dhe me te larmishme ne bote, me mbi dy miliarde ndjekes te shperndare neper besime te shumta. Çdo emertim pasqyron interpretime unike te Shkrimit, traditave dhe kuptimeve teologjike. Pavaresisht ndarjes se besimeve thelbesore per Jezu Krishtin si Shpetimtarin dhe figuren qendrore te besimit te tyre, deget e ndryshme te Krishterimit kane zhvilluar identitetet e tyre gjate shekujve. Ne kete artikull, ne do te eksplorojme emertimet kryesore te krishtera nga me i riu tek me i moshuari, duke theksuar se si ndryshon secila per sa i perket besimeve, praktikave dhe zhvillimeve historike. Kuptimi i ketyre dallimeve ofron nje dritare ne diversitetin e pasur brenda krishterimit dhe se si besimi ka evoluar ne kontekste te ndryshme kulturore dhe historike.

Kishat jo-konfesionale (mesi i shekullit te 20-te deri me sot)
Origjina: U shfaq ne mesin e shekullit te 20-te, vecanerisht ne SHBA.
Besimi: Keto kisha shpesh fokusohen ne nje marredhenie personale me Krishtin dhe shmangin strukturat formale fetare. Stilet e adhurimit ndryshojne, por priren te jene bashkekohore.
Vecantia: Ata i japin perparesi fleksibilitetit ne qeverisjen dhe interpretimin e shkrimeve te shenjta, duke u distancuar nga hierarkia tradicionale e fese.

Pentekostalizmi (fillimi i shekullit te 20-te)
Origjina: 1901 ne SHBA, me rrenje ne Rilindjen e Rruges Azusa.
Besimi: Thekson dhuratat e Frymes se Shenjte, duke perfshire te folurit ne gjuhe, profecine dhe sherimin.
Vecantia: Perqendrohuni ne pervojat personale te Frymes se Shenjte dhe adhurimin karizmatik, gje qe i vecon ata nga traditat me liturgjike.

Deshmitaret e Jehovait (fundi i shekullit te 19-te)
Origjina: Themeluar nga Charles Taze Russell ne vitet 1870.
Besimi: Refuzoni Trinitetin dhe besoni se Jezusi eshte nje qenie e krijuar, e ndare nga Zoti. Ata gjithashtu kane praktika te vecanta ne lidhje me pushimet, sherbimin ushtarak dhe transfuzionet e gjakut.
Vecantia: Jo-trinitar, mos i festoni festat tradicionale te krishtera dhe theksoni eskatologjine (studimin e koherave te fundit).

Adventizmi i dites se shtate (mesi i shekullit te 19-te)
Origjina: Doli ne vitet 1860 ne SHBA nga levizja Millerite.
Besimi: E shenon te shtunen si te shtunen dhe vendos nje fokus te forte ne ardhjen e dyte te Krishtit.
Vecantia: Unik ne respektimin e Shabatit dhe ligjet dietike, te cilat shpesh jane me te rrepta se besimet e tjera protestante.

Mormonizmi (Kisha e Jezu Krishtit e Shenjtoreve te Diteve te Mevonshme) (fillimi i shekullit te 19-te)
Origjina: Themeluar nga Joseph Smith ne 1830 ne SHBA.
Besimi: Besoni ne Librin e Mormonit si shkrim i shenjte pervec Bibles. Perendia, Jezusi dhe Fryma e Shenjte shihen si entitete te dallueshme.
Vecantia: Shkrime unike, besim ne zbulesen e vazhdueshme, praktikat e tempullit dhe nje kuptim i ndryshem i Trinise.

Metodizmi (shekulli i 18-te)
Origjina: Doli nga Kisha e Anglise ne shekullin e 18-te, e themeluar nga John Wesley.
- **Besimet **: Perqendrohuni ne shenjterine personale dhe drejtesine sociale. Theksim i forte ne vullnetin e lire dhe mundesine e renies nga hiri.
Vecantia: Thekson nje qasje metodike ndaj jeteses se krishtere dhe nje fokus ne hyjnine praktike, e cila eshte ne kontrast me emertime me te perqendruara te paracaktimi si kalvinizmi.

Baptistet (shekulli i 17-te)
Origjina: Fillimi i viteve 1600 ne Angli, duke u evoluar nga separatizmi anglez.
Besimi: Pagezimi i besimtarit me zhytje te plote dhe autonomi te kishes lokale.
Vecantia: Theks i fuqishem ne lirine fetare dhe ndarjen e kishes nga shteti. Refuzoni pagezimin e foshnjave, ndryshe nga shumica e besimeve me te vjetra.

Presbiterianizmi (shek. XVI)
Origjina: Doli nga tradita e reformuar gjate Reformimit Protestant, te udhehequr nga John Calvin.
Besimi: Drejtohet nga pleqte (presbiteret), me fokus ne paracaktimin dhe sovranitetin e Zotit.
Vecantia: Qeverisja e ndryshme (e udhehequr nga pleqte) dhe teologjia kalviniste bie ndesh me besimet me Arminiane (te fokusuara ne vullnetin e lire) te metodisteve.

Anglikanizmi (shekulli i 16-te)
Origjina: Formuar ne 1534 kur mbreti Henry VIII u shkeput nga Kisha Katolike Romake.
Besimi: Ruan shume nga liturgjia dhe tradita katolike, por refuzon autoritetin e Papes. Libri i Lutjes se Perbashket eshte thelbesor ne praktiken e tij.
Vecantia: Nje rruge e mesme (nepermjet mediave) midis protestantizmit dhe katolicizmit, duke perzier traditat liturgjike dhe sakramentale me parimet e reformes.

Luteranizmi (shekulli i 16-te)
Origjina: Filluar nga 95 Tezat e Martin Luterit ne 1517.
Besimi: Justifikimi vetem me ane te besimit dhe fokusi ne autoritetin e Shkrimit mbi traditat e kishes.
Vecantia: Teologjia luterane eshte sakramental, duke ruajtur nje besim ne pranine reale te Krishtit ne Eukaristine, e cila eshte ne kontrast me pikepamjet e tjera protestante.

Ortodoksia Lindore (shek. XI)
Origjina: Ndarja nga Kisha Katolike Romake ne Skizmen e Madhe te vitit 1054.
Besimi: Thekson teozen (te behesh me shume si Zoti), autoritetin e shtate Keshillave Ekumenik dhe nderimin e ikonave.
Vecantia: Jopapale, me strukture te decentralizuar. Adhurimi eshte shume liturgjik dhe fokusohet ne misticizem.

Katolicizmi Romak (shekulli I)
Origjina: Gjurmon origjinen e saj te Jezu Krishti dhe Apostujt, me nje strukture te formalizuar qe u shfaq ne shekullin e IV nen Papen.
Besimi: Autoriteti qendror tek Papa, shtate sakramente dhe theksim i forte mbi traditen krahas Shkrimit.
Vecantia: Papa konsiderohet i pagabueshem per ceshtjet e besimit dhe moralit, dhe Kisha Katolike meson doktrinen e transubstancionit ne Eukaristine.

Keto emertime perfaqesojne kategori te gjera, dhe brenda seciles, shpesh ka nenndarje ose levizje te metejshme me karakteristika unike.