Kishat
Cfare eshte "Kisha"?
Fjala "Kishe" vjen nga greqishtja *ekklesia*, qe do te thote *"mbledhja e thirrur nga Zoti"*. Te gjithe te krishteret qe besojne ne Krishtin dhe ndjekin ungjillin e Tij perbejne ne njefare kuptimi Trupin e Krishtit, domethene Kishen.
Por gjate historise, kjo njesi eshte ndare ne dege te ndryshme, me emra dhe struktura te ndryshme.
---
Kisha Katolike
* Qendra: Vatikani, nen drejtimin e Papes (Pasardhesi i Shen Pjetrit).
* E themeluar: nga Jezusi dhe e udhehequr nga Apostujt.
* Universale (katolike): Shtrihet ne te gjithe boten.
* Sakramentet: 7 sakramente, besim ne Eukaristi si trupi i vertete i Krishtit.
* Mesimi i perbashket: Tradita, Shkrimi dhe Magjisteri (autoriteti mesimor i Kishes).
* Maria dhe Shenjtoret: kane rol te theksuar si ndermjetes dhe shembuj.
---
Kisha Ortodokse
* Qendra: Nuk ka nje qender unike; perbehet nga Patriarkate Autonome (si Konstantinopoja, Moska, Athina).
* Ndarja nga Katoliket: ndodhi ne vitin 1054 ne nje ngjarje te quajtur *Shkeputja e Madhe* (Schisma).
* Besimi dhe liturgjia: shume te ngjashme me Katoliket (7 sakramente, nderim per Marine, etj.).
* Dallimi kryesor: nuk e njohin Papen si kryetar universal.
* Tradita lindore: Liturgji te pasura, thellesi mistike, ikonografi e vecante.
---
Kishat Protestante
* U shfaqen ne shek. XVI me Reformen Protestante (Martin Luther, 1517).
* Parime te theksuara:
* *Sola Scriptura*: vetem Shkrimi eshte autoritet.
* *Sola Fide*: shpetimi vjen nga besimi, jo nga veprat.
* Sakramente: vetem 2 - Pagezimi dhe Darka e Zotit.
* Refuzojne autoritetin e Papes dhe shume tradita te Kishes Katolike.
Shumellojshmeri: Ekzistojne mijera denominacione protestante sot: Anglikane, Luterane, Baptiste, Metodiste, Pentekostale, etj.
---
A jane te ndare pergjithmone?
Jo domosdoshmerisht.
Ka perpjekje te vazhdueshme per dialog dhe bashkim, sidomos mes Katolikeve dhe Ortodokseve.
Katoliket e shohin Kishen e Krishtit si te pranishme ne menyre te plote vetem ne Kishen Katolike, por e njohin qe edhe kishat e tjera kane shume elemente te verteta dhe te shenjta.
---
Cfare i bashkon?
* Besimi ne Trinine Shenjte - Ate, Birin dhe Shpirtin Shenjt.
* Jezusi eshte Shpetimtari dhe Biri i Zotit.
* Bibla si Fjala e Zotit.
* Pagezimi si hyrje ne jeten e krishtere.
* Etika e dashurise dhe thirrja per shenjteri.